مکان‌یابی استقرار نیروگاه خورشیدی با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره در منطقة خشک سیستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشکده آب و خاک، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه زابل، زابل، ایران

2 مربی، گروه پژوهشی مدیریت منابع آب، پژوهشکده تالاب بین المللی هامون، دانشگاه زابل، زابل، ایران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد بیابانزدایی، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

برای بهره­گیری از قابلیت بالای انرژی خورشیدی در مناطق خشک و بیابانی ایران، شناسایی مناطق دارای بیشترین تناسب به­منظور استقرار نیروگاه­های خورشیدی، مهم است. پژوهش حاضر با هدف تعیین شایستگی اراضی برای استقرار نیروگاه­های خورشیدی و شناسایی عوامل مهمتر، با­ توجه به معیارهای آب و هوایی­­، جغرافیایی، اقتصادی- اجتماعی و محیط زیستی، با بهره­گیری از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی در منطقه سیستان انجام شد. پس از انتخاب عوامل مؤثر بر اساس نظر کارشناسان و متخصصان، وزن هرکدام از معیارها و زیرمعیارها، با مقایسةزوجی و روش تحلیل سلسله مراتبی فازی انجام شد. در مرحله بعد، پس از تهیه لایه­های مربوط به هر معیار در سامانه اطلاعات جغرافیایی، وزن­های مربوط به هر یک، در لایه مربوط به آن معیار ضرب شد. در مرحله آخر، نقشه تناسب مناطق مختلف دشت سیستان برای استقرار نیروگاه­های خورشیدی با روی­هم گذاری لایه­ها و اعمال محدودیت­ها در پنج طبقه تهیه شد. بر اساس نتایج، 4/8 درصد از کل مساحت منطقه مورد مطالعه که در قسمت جنوبی شهرستان زهک و شهرستان هامون و بخش­­های شرقی از شهرستان نیمروز قرار گرفته ­است، دارای تناسب عالی است. همچنین 6/36 درصد از منطقه مورد مطالعه دارای تناسب خوب، 5/0 درصد دارای تناسب متوسط و 18 درصد، برای احداث نیروگاه خورشیدی دارای تناسب ضعیف است. افزون بر این، معیارهای ساعات آفتابی، درجه حرارت و ارتفاع به­دلیل وزن بیشتر، به­عنوان مهم­ترین معیارها شناخته شد. نتایج نشان­ می­دهد که به­طور کلی حدود 45 درصد از منطقه سیستان از تناسب زیادی برای احداث نیروگاه خورشیدی برخوردار است، بنابراین خطر سرمایه­گذاری در زمینه احداث نیروگاه خورشیدی در این منطقه کم است. بهره­برداری حداکثر از انرژی خورشیدی در منطقه سیستان می­تواند شرایط مناسبی را برای توسعه اقتصادی و افزایش ماندگاری مردم در منطقه فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها