TY - JOUR ID - 247094 TI - تأثیر تغییر متغیرهای اقلیمی بر تبخیر و تعرق پتانسیل در مناطق خشک با استفاده از زمین‌آمار (بررسی موردی: استان یزد) JO - مدیریت بیابان JA - JDMAL LA - fa SN - 2476-3985 AU - مهدوی نژاد, الهام AU - حسینی, سید زین العابدین AU - ملکی نژاد, حسین AU - اسدی, محمد امین AD - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. AD - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. AD - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 6 IS - 12 SP - 1 EP - 18 KW - فائو-پنمن-مانتیث KW - من-کندال KW - معکوس فاصله KW - کریجینگ DO - 10.22034/jdmal.2019.247094 N2 - در سامانه‌­های آبی، بارش به عنوان ورودی و تبخیر و تعرق به عنوان خروجی در نظر گرفته می­‌شود. درنتیجه آب در دسترس از رابطه این دو عامل به­‌دست می­‌آید. بنابراین بعد از بارش ﺗﺒﺨﯿر و ﺗﻌﺮق مهمترین عامل ﭼﺮﺧه ﻫﯿﺪروﻟﻮژی است. ﺗﺒﺨﯿر و ﺗﻌﺮق تحت تاثیر متغیرهای اقلیمی همچون دما، باد، رطوبت و تابش آفتاب می‌باشد. در تحقیق حاضر، تغییرات نرخ تبخیروتعرق پتانسیل و چگونگی تاثیرگذاری تغییرات هر یک از متغیرهای اقلیمی مؤثر شامل دما، باد، رطوبت و تابش آفتاب در این تغییرات احتمالی، مورد بررسی قرار گرفت. نخست تبخیر و تعرق دورة 2015-1999 در سطح استان یزد در 14 ایستگاه هواشناسی با روش فائو-پنمن-مانتیث محاسبه شد. به­‌دلیل کمبود داده­‌های ساعات آفتابی در تعدادی از ایستگاه‌­ها، بازسازی داده­‌های ناقص به روش رگرسیون طبق رابطه دما و ساعات آفتابی انجام شد. همچنین به علت عدم وجود داده های سرعت باد در برخی ایستگاه ها، بازسازی آنها با استفاده از داده­‌های سایر ایستگاه ها به سه روش وزن معکوس فاصله، کریجینگ و کوکریجینگ انجام گرفت. بعد از محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل، داده‌­های تبخیر و تعرق پتانسیل پهنه­‌بندی شد و با ­­انجام آزمون من-کندال، روند ماهانه و سالانه آنها بررسی شد. نتایج نشان داد با وجود وقوع پدیده تغییر اقلیم و افزایش دما در 13 ایستگاه از 14 ایستگاه مورد مطالعه، مقدار تبخیر و تعرق پتانسیل در چند دهه گذشته روند کاهشی داشته است. بررسی متغیرهای مؤثر بر تبخیر و تعرق پتانسیل نشان داد که سرعت باد در چند دهه گذشته روند کاهشی داشته است و این کاهش با وجود افزایش دما موجب کاهش تبخیر و تعرق پتانسیل 64.28 درصد از ایستگاه‌­ها شد است. روند کلی تبخیر و تعرق در این دوره 0.86- بوده که بیانگر روند کاهشی تبخیر و تعرق در سطح استان یزد می­‌باشد. UR - https://www.jdmal.ir/article_247094.html L1 - https://www.jdmal.ir/article_247094_31000895a8d9bd1a8d0bff80c346f352.pdf ER -