بررسی تاثیر پخش سیلاب بر خصوصیات خاک و درصد پوشش گیاهی (مطالعه موردی: ایستگاه پخش سیلاب میانکوه یزد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 محقق پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی یزد

2 دانشجوی دکتری بیابانزدایی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی یزد

3 استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد

4 مرکز بین المللی بیابان، دانشگاه تهران

چکیده

کاربرد سیل برای جبران کمبود رطوبت مورد نیاز رشد گیاه و کاهش خسارت‌های ناشی از آن به اشکال مختلف امکان‌پذیر است. با استفاده از سیستمپخش سیلاب، سیلاب‌ها‌ی فصلی در اراضی مستعد گسترش یافته و در نتیجه، اثرات مختلفی را روی آب زیرزمینی، پوشش گیاهی و خاک این مناطق برجای می‌گذارند.لذا این تحقیق با هدف بررسی تاثیر پخش سیلاب بر تغییرات شوری و کربن آلی خاک و به دنبال آن درصدپوشش گیاهی در ایستگاه پخش سیلاب میانکوه انجام گرفته است. بدین منظور فاکتور پوشش گیاهی در 40 نقطه عرصه پخش سیلاب و 20 نقطه در منطقه شاهد اندازه‌گیری شد. همچنین به‌منظور تعیین شوری و کربن آلی خاک منطقه در عرصه پخش 8 پروفیل احداث ونمونه‌های خاک در اعماق 0-10،10-20،20-40 و 40-60 سانتی‌متری برداشت گردید، این کار در منطقه شاهد نیز تکرار شد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین‌ها بیانگر این بود که بین منطقه پخش سیلاب و شاهد در میزان پوشش گیاهی اختلاف معنی‌داری در سطح 1 درصد وجود داشت. همچنین میزان شوری خاک نیز در عمق 10-0 سانتی‌متر و عمق 10 تا 20 سانتی‌متر به‌ترتیب در سطح 1و 5 درصد دارای اختلاف معنی‌دار بود. این در حالی است که کربن آلی و همچنین شوری در اعماق 20 تا 60 سانتی‌متری در عرصه پخش سیلاب در مقایسه با منطقه شاهد فاقد اختلاف معنی‌دار بود،. با این توصیف می‌توان نقش مثبت عملیات پخش سیلاب را در کاهش شوری خاک سطحی (عمق0 تا 10 سانتی‌متر) و افزایش پوشش گیاهی مراتع مناطق خشک و نیمه‌خشک درکوتاه مدت ذکر نمود چرا که در این عرصه‌ها ورود حجم زیادی از سیلاب و ته نشست مواد ریزدانه می‌تواند به مرور زمان سبب کاهش کارایی منطقه پخش سیلاب گردد. 

کلیدواژه‌ها