تحلیل و پهنه‌بندی طوفان‌های گردوغبار در شرق ایران

یارمرادی, زهرا; نصیری, بهروز; کرمپور, مصطفی; محمدی, غلام حسن

doi:10.22034/jdmal.2019.34758

تحلیل و پهنه‌بندی طوفان‌های گردوغبار در شرق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای اقلیم شناسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

² دانشیار گروه اقلیم شناسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

³ استادیار گروه اقلیم شناسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

⁴ کارشناس هواشناسی، تبریز، آذربایجان شرقی، ایران

10.22034/jdmal.2019.34758

چکیده

یکی از پدیدههای مخرب در مناطق خشک و بیابانی، گردوغبار است که میتواند اثرات زیانباری بر روی محیط زیست و زندگی بشر داشته باشد. نیمة شرقی کشور به علت موقعیت جغرافیایی و قرار گیری در مسیر بادهای 120 روزه، همواره در معرض این پدیده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل و پهنهبندی طوفانهای گردوغبار در شرق ایران انجام شد. به این منظور دادههای ساعتی تعداد روزهای همراه با گردو غبار، کد پدیده، دید افقی، سمت و سرعت باد برای 17 ایستگاه هواشناسی شرق ایران طی دورة 1986 تا 2016 بررسی و با استفاده از کدهای مربوط به پدیدة طوفان گردو غبار، تحلیلهای آماری انجام شد. سپس نوع و مقدار روند به ترتیب توسط آمارههای من-کندال و سنس استیمیتور تعیین شد. در آخر، با استفاده از نرم افزار WRPLOT View گلغبار منطقه ترسیم شد. نتایج نشان داد که فراوانی طوفانهای گردوغبار در تیرماه بیشترین و در آذرماه کمترین بوده است. شدت و گسترش گردوغبار و روند معنی داری آن در جنوب شرق بیشتر از سایر مناطق است. نتایج گلغبار سالانه نیز نشان داد که جهت و سرعت بادهای مولد طوفان گردو غبار در شرق و غرب منطقه متفاوت است. بادهای طوفانزا در نیمه شرقی در جهت جغرافیایی 70 تا 300 درجه موافق چرخش عقربههای ساعت میوزند، در حالیکه در نوار غربی منطقه، جهتهای طوفان بین 260 تا280 درجه با سرعت بیش از 11 متر بر ثانیه است.

کلیدواژه‌ها