روند سرعت باد در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

بررسی روند سرعت باد و تحلیل اثر آن می‌تواند شاخص مناسبی برای بیان تغییرات محیطی مرتبط با حرکت هوا باشد. هرگونه افزایش یا کاهش سرعت باد طی زمان می‌تواند بر کشاورزی، فرسایش خاک، تولید انرژی بادی، ساختمان سازی، سلامت روانی و غیره تاثیر گذار باشد. در پژوهش حاضر با بهره­گیری از سرعت باد 96 ایستگاه همدید ایران در طول دورة آماری 30 سال  1988 تا 2017، روند و شیب خط سرعت باد با به­کارگیری آزمون غیرپارامتری من– کندال و برآوردگر شیب خط سن ارزیابی شد. پهنه‌بندی میانگین سالانة سرعت باد نشان داد که بر اساس مقیاس بیوفورت، چهار پهنة بادخیز در ایران می‌توان تشخیص داد. هرچند روند سرعت باد در ایران از الگوی زمانی و مکانی مشخصی پیروی نمی‌کند، ولی در نیمة شمالی و مناطق کوهستانی کشور این روند مشهودتر است. در ماه‌‌های مهر و دی با حدود 50% از ایستگاه‌های کشور بیشترین، و در جولای با حدود 38% کمترین وسعت روند مثبت دیده می‌شود. بیشترین وسعت روند منفی مربوط به ماه جولای با 13% و کمترین آن مربوط به ماه های ژانویه، فوریه، مارس، اکتبر و دسامبر به میزان 25/6% است. به طور کلی، ایستگاه های دارای روند مثبت در کشور 43% و مناطقی با روند منفی 3/9% از کل پهنة کشور است. بررسی شیب سرعت باد نشان داد که 75% از کل کشور با شیب مثبت و 25%  از کشور با شیب منفی روبرو هستند که به­صورت دو نوار ممتد از جنوب تا شمال کشور گسترده شده‌اند. بیشترین شیب مثبت و منفی به ترتیب مربوط به ایستگاه­های گرگان و چابهار است.

کلیدواژه‌ها