اثر نسبت‌های مختلف آب دریا بر شاخص‌های جوانه‌‌زنی و صفات مورفو- فیزیولوژیک استبرق در شرایط آزمایشگاهی و نهالستانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی، دانشکدة کشاورزی و منایع طبیعی، گروه اکولوژی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

2 دانشیار، دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی، گروه جنگل داری، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

3 استادیار، دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی، گروه اصلاح نباتات، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

4 استادیار، پژوهشکدة خلیج فارس، گروه بیوتکنولوژی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

چکیده

درختچة استبرق افزون بر کارکردهای بوم شناختی دارای ارزش‌های صنعتی و دارویی ویژه­ای است. این گیاه به طور گسترده در احیای مناطق خشک و بیابانی جنوب ایران کاشت می شود. در سال­های گذشته با توجه به کمبود منابع آب شیرین، استفاده از آب دریا به عنوان گزینة آبیاری گیاهان متحمل به شوری مطرح است. در این پژوهش، هدف بررسی کارکرد آب دریا رقیق سازی شده بر شاخص‌های جوانه‌زنی بذر، صفت­های رویشی و-فیزیولوژیک نهال استبرق است. به این منظور آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در دو طرح آزمایشی جداگانه؛ رشد و نهالستانی با نسبت‌های مختلف آب رقیق شدة خلیج فارس شامل صفر، 5/12، 25 و 50 % انجام شد. نتایج آزمایش جوانه‌زنی نشان داد که با افزایش غلظت آب دریا بیش از 5/12 %، صفت­های جوانه‌زنی و شاخص بنیة بذر، کاهش معنی‌داری پیداکردند. همچنین نتایج آزمایش نهالستانی آشکار کرد که سطح غلظت­های مختلف آب دریا منجر به کاهش صفت­های رویشی و فیزیولوژیک نهال های استبرق شده است. در غلظت های بیش از 25% آب دریا، عملکرد رشد و تبادل­های‌گازی کاهش بیشتری را نشان داد. در تیمار 25 %، مقادیر زنده‌مانی 55%، ارتفاع 9/19 سانتی متر، سطح ویژه برگ 7/190 گرم بر سانتی متر مربع و طول ریشه 54/22 سانتی‌متر و فتوسنتز 83/2 میکرو مول، تعرق 42/0 میلی مول، کلروفیل 45/20 و محتوی نسبی برگ 95/43% مشاهده شد. از برآیند این پژوهش چنین بر می‌آید که عملکرد جوانه زنی بذرها و رشد نهال‌های گیاه استبرق به ترتیب در سطح­های مختلف آب دریای کمتر از 5/12 % و  کمتر از 25 % مناسب است. بنابراین توصیه می‌شود که محققان و متولیان امر پژوهش گسترده‌تری پیرامون فیزیولوژی تحمل به شوری این گیاه دارویی ارزشمند انجام دهند تا اطلاعات جامع تری برایگسترش جنگل­کاری حاصل شود.

کلیدواژه‌ها