تصحیح داده‌های بارش ماهانه TRMM 3B43 با استفاده از مدل رگرسیون چندکی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در دوره آماری 2019-2001

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

استفاده از داده‌های بارش ماهواره‌ای در پژوهش‌های مدیریت منابع آب و هیدرولوژی در شرایط کشور ایران ضرورت دارد. مقادیر بارش ماهواره‌ای را می‌توان تنها منبع داده‌ای و جایگزین در مناطق فاقد آمار در نظر گرفت. در پژوهش حاضر، داده‌های بارش ماهانه ماهواره TRMM 3B43 با استفاده از مدل‌های رگرسیون خطی OLS و رگرسیون چندکی QR برای حوضه آبریز دریاچه ارومیه در دوره آماری سال‌های 1398-1380 (2001-2019)، تصحیح و اعتبارسنجی شد. کارایی این دو مدل در تصحیح داده‌های TRMM بر اساس معیارهای RMSE، MAE، PBIAS و KGE مورد ارزیابی قرار گرفت. مقادیر PBIAS نشان داد که داده‌های خام TRMM، در تمام ماه‌های سال، بارش را بالای 20% بیشتر از مقادیر مشاهده‌ای در 12 ایستگاه سینوپتیک واقع در حوضه برآورد کرده است. نتایج مدل OLS نشان داد که مقادیر تصحیح شده بارش ماهانه، دارای درصد اریبی PBIAS نسبتاً زیاد در اغلب ماه‌های سال می‌باشد. مقادیر تصحیح شده بر اساس رگرسیون چندکی به دلیل اعمال ضرایب مختلف شیب و عرض از مبدأ، در تمام ماه‌های سال تقریباً نزدیک به مقادیر مشاهداتی ایستگاه‌ها می‌باشند. پس از تصحیح با مدل QR، مقادیر RMSE و PBIAS به کمتر از mm35/2 و 1/2% رسید. معیار KGE مدل رگرسیون چندکی در تمام ماه‌ها، بالاتر از 97/0 بود و مقدار آن در مقایسه با داده‌های خام TRMM و مقادیر تصحیح شده با رگرسیون خطی، به عدد 1 نزدیک‌تر به‌دست آمد. نتایج نشان داد که استفاده از مدل رگرسیون چندکی QR می‌تواند به‌طور قابل توجهی در تصحیح داده‌های خام TRMM مورد استفاده قرار گیرد و نتایج بهتری نسبت به مدل رگرسیون خطی OLS داشته باشد. از نظر کاربردی، توصیه می‌شود که ابتدا داده‌های ماهانه خام TRMM با مقادیر شیب و عرض از مبدأ خطوط رگرسیون چندکی تصحیح شوند و سپس در پژوهش‌های مدیریت منابع آب و پایش خشکسالی استفاده گردند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 28 اسفند 1402
  • تاریخ دریافت: 08 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 26 اسفند 1402
  • تاریخ پذیرش: 28 اسفند 1402