تاثیر پخش سیلاب بر موفقیت بوته‌کاری و بیابان‌زدایی (مطالعه موردی: ایستگاه پخش سیلاب برآباد سبزوار)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مدیریت مناطق بیابانی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

2 استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

3 دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

4 ﻣﺮﺑﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻣﺮﻛﺰ رﺿﻮی ﻛﺸﺎورزی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﺮاﺳﺎن

5 استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

در این پژوهش نقش طرح بوته‌کاری ایستگاه پخش سیلاب برآباد شهرستان سبزوار و تاثیر آن بر بیابان‌زدایی مورد بررسی قرار گرفته است. ویژگی‌‌های گیاهی شامل درصد تاج پوشش و تراکم گیاهی به ترتیب توسط ترانسکت‌های 100 متری و پلات‌های 225 مترمربعی (15×15) و همچنین ویژگی‌های فیزیکی (بافت خاک) و شیمیایی خاک شامل شوری و اسیدیته خاک در سه عمق 30-0، 60-30 و 90-60 (عمق توسعه ریشه‌ها) مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی سه محدوده تیمار به‌عنوان منطقه پخش سیلاب و یک منطقه به‌عنوان شاهد همجوار با مناطق سه‌گانه پخش سیلاب در نظر گرفته‌شد. در تیمارهای تیمار سه‌گانه دو موردتیمار (یک و دو) آتریپلکس‌کاری و یک موردتیمار (سه) تاغ‌کاری شده‌است. نتایج بررسی‌ها در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و مقایسه متوسط‌ها توسط آزمون دانکن انجام پذیرفت. نتایج به‌دست‌آمده از بررسی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک، بیانگر کاهش هدایت الکتریکی و اسیدیته در بیشتر نمونه‌ها می‌باشد که این تغییرات در مورد هدایت الکتریکی در سطح پنج درصد و در مورد اسیدیته در سطح یک درصد معنی‌دار است. در مورد بافت خاک در بیشتر نمونه‌ها شن در عمق 30-0 افزایش و رس خاک کاهش یافته‌است، که باعث اصلاح بافت و ساختار خاک شده؛ این روند در در مورد شن خاک در سطح یک درصد و در مورد اسیدیته در سطح پنج درصد معنی‌دار می‌باشد. همچنین نتایج حاصل از بررسی ویژگی‏های گیاهی بیانگر تأثیر مثبت پخش سیلاب و افزایش 75/15% درصدی تراکم گیاهی گونه‌های کشت شده نسبت به سال‌های اولیه کشت (حدود 20 سال پیش) می‏باشد. این تغییرات در سطح پنج درصد معنی‌دار می‌باشد. تراکم و درصد تاج‌پوشش گیاهی آتریپلکس به ترتیب حدود 08/8 و 75/5 درصد نسبت به تاغ افزایش نشان داده‌است. این تغییرات در سطح پنج درصد معنی‌دار نمی‌باشد ولی گونه تاغ از نظر استقرار گونه بومی منطقه با توجه به افزایش حدود 7/4 برابری نسبت به آتریپلکس و معنی‌دار بودن این تغییرات در سطح یک درصد موفق‌تر نشان داده‌است.

کلیدواژه‌ها