تعیین حساسیت رسوبات دریاچة مهارلو به فرسایش بادی و جهت حرکت گردوغبار حاصل از آن

کاظمی, محسن; فیض نیا, سادات; خسروی, حسن; مصباح, حمید

doi:10.22034/jdmal.2019.34754

تعیین حساسیت رسوبات دریاچة مهارلو به فرسایش بادی و جهت حرکت گردوغبار حاصل از آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری مدیریت و کنترل بیابان، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.

² استاد، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.

³ دانشیار، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

⁴ مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

10.22034/jdmal.2019.34754

چکیده

فرسایش بادى از مهمترین فرآیندهاى طبیعى در مناطق خشک و نیمهخشک است. در سالهای اخیر با خشکشدن دریاچهها و تالابها، تولید گردوغبار از سطح آنها در حال افزایش است. دریاچة مهارلو یکی از دریاچههای شور ایران است که در سالهای گذشته سطح آن در حال خشکشدن بوده است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی حساسیت رسوبات دریاچة مهارلو به فرسایش بادی و تعیین جهت حرکت گردوغبار حاصل از رسوبات دریاچه است. در این پژوهش، بافت رسوبات نمونهبرداریشده تعیین و با ترسیم گلباد و گلطوفان جهت حرکت بادهای غالب و فرساینده مشخص و مقدار غلظت گردوغبار منطقه طی یک دوره بررسی شد. نتایج دانهبندی و هیدرومتری رسوبات نشان داد که بیش از 60 درصد رسوبات تشکیلدهندة دریاچة مهارلو از ذرات سیلت است. همچنین نتایج حاصل از گلباد و گلطوفان ترسیمشده از منطقه نشاندهندة این است که جهت حرکت بادهای غالب و نائب غالب، غربی و شمال غربی و باد فرساینده نیز غربی است. بنابراین، با توجه به نتایج حاصل از تعیین غلظت گردوغبار حاصل از دو نمونهبردار TSP و PM 2.5 از اطراف دریاچه، میتوان گفت که مقدار گردوغبار جمعآوریشده ناشی از رسوبات دریاچه بالاتر از حد معمول بوده است. با توجه به جهت باد غالب منطقه، گردوغبار ایجادشده، روستاهای اطراف دریاچه و شهرستان سروستان را بیشتر تحت تأثیر قرار میدهد. بنابراین با توجه به درصد فراوانی ذرات تشکیلدهندة رسوبات دریاچة مهارلو و حساسیت زیاد آنها به فرسایش بادی، این معضل در آیندة نزدیک متوجه دیگر شهرستانهای استان فارس و حتی استانهای اطراف نیز خواهد شد.

کلیدواژه‌ها